Arnošt Muka/Jan Arnošt Holan
Pućowanje po Delnjej Łužicy - strona 11

wróćo k stronje 10 <<<

Na druhe ranje zeznach wusłuženeho wučerja N. z korčmarjec swójby. Wón so jara wjeseleše, zo bě swoju pjećlětnu wnučku někotre łaćanske frazy nawućił, naprašowaše so za tym a tymnym wo serbowstwje, chwaleše so tež z tym, zo je M., hdźež běše z wučerjom był, za podtłóčenje serbstwa w šuli wjele sobuskutkował; tola pak dyrbjach jemu napismo Pfuloweje serbskeje rěčnicy podać, kotrež sebi skazanja dla napisa. Běše to napřećiwk, kotrehož sebi ja roswětlić njemóžu!

Pjatk rano dźěch z Košyny do Ptačec, kiž hižom k Hornjej Łužicy słušeja. Ptačecy su cyle dobra serbska wjes; wučer Rychtar wuči tež serbsce w šuli. Sława jemu! Běše to na tutej wječornej stronje wot Gródka prěni wučer, wo kotrymž tak zwjeselace słyšach. Přetož před lětom mějach w samsnej krajinje jara zrudne nazhonjenja. Jedyn wučer počesći kóždu serbsku wjes, kiž běše hišće kusk swěrniša hač ta jeho, z mjenom: “ajn recht wenčes lóch!” Slědy tutoho zmyslenja běchu tež na młodźinje pytnyć: cyle serbskeho źowća po mjezwoču a drasće so woprašach: “Źowćo, źoga jo tuder hucabnik?” Wulce na mnje pohladawši mi němsce wotmołwi. “Źowćo, njamožoš ga ty serbski?” Začerwjeni so a womjelkny. Jedyn druhi wučer zaso so dodźiwać njemóžeše, kak móže so zdźěłany čłowjek a student za hubjenu serbsku rěč zajimować. Ze rta třećeho wučerja, kiž mje tak rjec před chěžu ćisny, słyšach pozdźišo w korčmje klasiske hrónčko: Sym Serb, ja hidźu serbstwo, serbstwo dyrbi so zaničić, ničo serbski njewuču! Wšitcy třo běchu rodźeni Serbja. Tuž hišće jónu sława knjezej Rychtarjej jako sprawnemu serbskemu wučerjej.

W Ptačečanskej přazy spěwaja holcy jenož serbski a znaja wjele pěsni; dokelž pak přeni dźěl Smolerjowych pěsničkow k přirunanju sobu njemějach, schowach sebi wopyt tuteje přazy na dališu składnosć a dźěch do Łutow.

Łuta su wulka nowa wjes, ležo hišće w Delnich Łužicach; wobydlerjo powědaja doma najbóle wšitcy serbsce, tola w korčmje a při oficialnych naležnosćach němsce; wina toho je, zo so w cyrkwi z wuwzaćom poł swjatych dnjow serbski njeprěduje a w šuli wot 40 lět sem wjace serbsce njewuči. Wšitke zafarowane wsy su pak hišće zwjetša serbske, hdyž tež młódši splah derje němski rozumi a rěči. Łutowska wosada je sebi po woteńdźenju knjeza fararja Kubicy Němca za duchowneho powołała, dokelž žaneho Serba njedósta. W korčmje zhonich, zo je tudy wěsty Silow z wučerjom. Běše mi to z Budyskeho gymnazija sem znaty towarš, wo kotrymž njeběch wot lěta 1869 ničo wjace słyšał. Wón měješe runje w koloniji Johannistal, poł hodźiny wot Łutow srjedź hole ležacej, popołdnišu šulu. Podach so za nim do hole. Tudy so nadobo puć do wjele zakrasnych pućikow a šćežkow na wšě kóncy swěta rozdźělowaše a nihdźe žane pućniki. Tuž běch so tež bórze zabłudźił a brodźach wokoło mjez zrudnej chójninu pod zrudnym njebjom zrudneje wutroby w mokrym pěsku a lěsnych łužach, hač naposledk k wulkemu zbožu so zaso wróćo namakach ke chěžce železniskeho zastararja, nimo kotrejež běch hižom před hodźinu šoł, a so woprašach za prawym pućom. Smějo so mi mužik puć pokaza a ja chwatach přez chójnowe sochory, pěsk a tymješća, hórki a dołki do Janodoła. Silow so jara zwjeseliwši nad njenadźitym zasowidźenjom spušći zdobom šulu. Před wječerom so wróćichmoj do Łutow. Wostach pola njeho. Wón běše wězo woženjeny a to, kaž so samo rozumi, z Němcowku. Potomnika hižom tež měješe.