W Sywiku běše němski farar Pr. (wot lěta 1877), jara přećelniwy muž, kiž měješe dobru wutrobu za swoju wosadu; škoda jenož, zo wón bórze ćežko schori, hewak by wón z časom wěsće spóznał, zo je nuzne, zo z lubosću k swojej wosadźe serbsce nawuknje a serbsce prěduje. Wón přewodźeše mje do Ruśi, hdźež mi najhorliwšeho Serba swojeje wosady předstaji. Tutón starc, kiž za kachlemi sedźo dźěłaše, so jara zwjeseli, jako móžeše zaso raz zdźěłaneho Serba widźeć, a powědaše mi, zo je z Poršiskeje wosady rodźeny a zo je w času wotućenja Serbowstwa, wosebje wokoło lěta 1848, husto na serbske schadźowanki a zhromadźizny chodźił a so tehdy ze wšěmi našimi zemrětymi a hišće žiwymi wótčincami zeznał, wot kotrychž wosebje mjenowaše Smolerja, Imiša, Jakuba, Wjelu, Zejlerja a wěsteho z Döringa z Poršic. Darich jemu jednu delnjoserbsku Pratyju, na čimž běše wón połneje radosće. Při rozžohnowanju praješe wón ke mni chutnje: “Skutkujće pilnje tak dale! Bóh budźe waše dźěło žohnować! Ach, móhł ja jenož hišće raz jedyn serbski spěwarski swjedźeń wopytać a słyšeć, potom chcył rady wumrěć!” 

Łojowski farar L., z rodu Serb z Błótow, přiwita mje jara přećelnje a rozmołwješe so ze mnu dołho wo serbskich naležnosćach wězo po němsku, kaž je tam delka wašnje, při tym pak wón našu serbsku rěč stajnje “unsere slawische Sprache” mjenowaše. Wón měješe dweju synow na Frankowym wustawje w Hali a chcyše, zo byštaj raz serbskaj duchownaj byłoj. To daj Bóh! W Bukowje, dospołnje serbskej wosadźe, maju hižo wot lěta 1870 třećeho němskeho fararja. Snadź nětčiši, jeli hižo zaso dale ćahnył njeje, z lubosću k swojej serbskej wosadźe serbsce nawuknje; w serbskej Hornjej Łužicy ma wón za to někotre přikłady. W Delnjej Łužicy je so to tež w prjedawšich časach husćišo stawało.

Jako so na wječor po dróze wot Stšadowa a Gródka wróćich, zetkachu mje mnohe črjódki fabrikskich dźěłaćerjow a dźěłaćerkow, kiž halekajo z Gródkowskich fabrikow domoj ćehnjechu; hólcy a holcy, muscy a žonske na so wołachu a so wudmowachu, zo běše zlě posłuchować, druzy zaso sakrowachu, hórje hač stari wojacy. Před ničim a nikim so njehańbowachu, ale swojeje maćerneje rěče so hańbowachu, jako někotrych bóle samotnje kročacych serbsce postrowich. Tu běchu zjawnje płody fabrikskeje pokračowaceje kultury 19. lětstotka widźeć. Tuž so ja scyła njedźiwach, jako pozdźišo, před někotrymi lětami, w nowinach čitach, zo su w Gródku fabrikscy dźěłaćerjo haru hnali a so samo přećiwo wyšnosći spječowali, tak zo je so na město dyrbjało małe woblehnjeństwo połožić. Hdy bachu so serbsce bože słužby zaso zarjadowałe a zawjedłe we wšitkich tych wokolnych wosadach, hdźež su so wotstroniłe abo hdźež so dowotstronjeju, wosebje w Syjanskej, Łojowskej, Bukowskej, Stšadowskej a samej Grodkowskej! Tola to drje so bohužel ženje njestanje.

Na druhe ranje wróći so mój přećel z Popojc a přepućowachmoj hišće mi hižo z prjedawšich abo z tutoho pućowanja znate wsy Jaseń (Jessen †), Stšadow, Klěšnik (Wolkenberg †), Lěskej, Zasrjew, Žarnow, Rěpišćo a dotal mi hišće njeznate Lutoboŕ (Pulsberg †) a Wjelcej (Welzow); tola wo cyłym tym puću wjele zajimaweho a zwjeselaceho prajić njewěm, hač snadź to, zo so w korčmje z wěstym wučerkom zetkach, z kotrymž běch so hižo před šěsć lětami w jenej druhej korčmje zeznał: wón jako konsekwentny muž tež tu, kaž tehdy tam, jedyn čisty po druhim za kornar lijo při stajnym strašnym wjerćenju našeje njeměrneje zemje móc runowažnosće swojeju nohow pruhowaše.

Jako do Złeho Komorowa dóńdźechmoj, běše naju pućowanje skónčene. Po třinjedźelskim dundanju po Delnjej Łužicy wróćichmoj so domoj do našeho sławneho Budyšina.

KÓNC