Arnošt Muka/Jan Arnošt Holan
Pućowanje po Delnjej Łužicy - strona 10

wróćo k stronje 9 <<<

Dale powědaše mi mój přećel wo jenym burskim synu na Górach pola Wjerbna z mjenom Lěwicka, kiž ma wosebite pěsnjerske dary, bjez toho, zo njeje ženje na wyšich wučernjach pobył. Tutón přišedši do korčmy, zesyda so z črjódku wjesołych towaršow za blido a započnje basnić. Wudźěławši najprjedy za towaršow refrain a hłós, spěwa potom jenu štučku pěsnje za druhej, na čož jemu kóždy raz wjesni pacholojo in choro wospjetuja. Jeho pěsnje su wjesołeho swětneho wopřijeća, połne ludskeho žorta. Je to jasny dopokaz za to, kak narodne pěsnje w ludu nastawaju a su nastałe. By jara zajimawe było, hdyž móhli něšto tajkich spěwow – improwizacijow – dóstać, zo by so lěpje wo tutej wěcy sudźić hodźało. So nadźijam, zo jich mój přećel něšto napisa a “Łužičanej” připósćele.

Štwórtk dopołdnja so dźěliwši wot knjeza Jórdana, pola kotrehož běše so mi tak wuběrnje lubiło, wróćich so přez Gołkojce do Choćebuza. Wot Gołkojc mje hač do Strobic knjez wučer Nevogt přewodźeše, kiž měješe tamneho knjeza wučerja Kopfa zastupować. Wón mi mjez druhim powědaše, zo je krótko přede mnu němski wučeny Dr. Sauerwein dlěši čas w Gołkojcach přebywał a serbsku rěč nawuknył, a so dźiwaše, zo so hač dotal nichtó wo Serbstwo w Delnich Łužicach starał njebě. Ja jemu rozkładźech, zo to scyła žadyn dźiw njeje, hdyž synojo delnjołužiskich Serbow, tak chětře kaž měsćansku zdźěłanosć dóstanu, so swojeje narodnosće wotrjeknywši ju zaprěja a zacpěja, a podach jemu za přikład rjanu episodu z mojeho předlětneho pućowanja. Sedźach w hosćencu městačka W. při wobjedźe. Zastupi wěsty delnjoserbski student bohosłowstwa, sydźe so napřećiwo němskemu pućowarjej; ja wostach njepóznaty. W pódlanskej stwě powědaše hromadka burow serbsce. Cuzbnik posłucha a dokelž jich rozmołwu njerozumi, so nad tym dźiwa. Tuž wotmołwi jemu tamny młodźenc wězo po němsku: “Woni rěča najskeršo swoju maćernu rěč. Hdyž k Budyšinje horje přińdźeće, budźeće to hišće wjace słyšeć. Tam so to haji!!!” Wón najskeršo měnješe: tam serbscy synojo swoju narodnosć njezacpěwaju, kaž delnjołužiscy. A to měješe pječa hišće najhorliwiši serbski młodźenc być, kiž je za lětdźesatki Choćebuski gymnazij wopušćił. To je wěstosć, zo ma w Delnjej Łužicy z wuwzaćom Kalawskeho wokrjesa wjesny lud hišće runje tak dobru serbsku mysl a wutrobu, kaž w Hornjej, a zo by so tam serbstwo k rjanemu kćěwej rozwiło, tak chětře hač bychu jenož něšto zdźěłanych delnjołužiskich Serbow přestać móhli so swojeje narodnosće hańbować a lubosć k swojemu ludu wuznawši zjawnje za njón skutkowali. Sława tomu, kiž so tam jónu zaso tak daloko přewinje!

W Strobicach napisach sebi ze rta korčmarki a Gołkojskeho běrca rjany wariant jedneje ludoweje pěsnje. Tudy matej so dwě přazy, kiž stej sebi hišće cyle stare serbske wašnje wobchowałej. W nimaj źowća jenož serbski rěča a znaja wjele starych pěsni. Tola dokelž chcych hišće z popołdnišim ćahom wot Choćebuza do Złeho Komorowa wotjěć, dyrbjach wobyt tuteje přazy na składniši čas wotstorčić. Strobice su wulka, cyle serbska wjes z dobrym serbskim wašnjom, byrnjež su jenož běrtlk hodźiny wot němskeho kulturneho města Choćebuza zdalene.

Z Choćebuza wotjědźech při chětro hroznym wjedrje do Komorowa; knjeza fararja Kózlika, kiž je dobry Serb, njemějach chwile wopytać, dokelž chcych hišće wječor w Košynskej přazy pěsnje zběrać. Tuž podach so přez Bukojnu, hdźež srjedź wsy črjódku dźěći w serbskich kapičkach a serbsce rěčacych nadeńdźech, do Wulkeje Košyny. W Košynskej korčmje nazhonich dwě mjeńšej basničce wo Košynje. W přazy namakach črjódku holičkow z cyle hinašim napohladom jako wokoło Choćebuza; wězo ze serbskim mjezwočom, ale nic tak wuběrnje rjane a nic tak sylne, w serbskich kapičkach a tołstych kožuchach; rěčachu wšě mjez sobu jenož serbski, spěwachu pak němsce, dokelž so w šuli ani słowčka serbsce njewuči. Něšto mało móžachu serbsce spěwać, to pak běchu jenož kontaminacije cyle znatych pěsni.