Wjetši dźěl tutoho pućowanja činjachmoj z wozom, dokelž běchmoj chětro wustałoj. W Liškowje zeznachmoj zajimawu wosobu: prosty burski čłowjek a pódla dobry Serb běše tam tak rjec duša cyłeje wsy, k njemu chodźachu ze wsy a wokolnosće po radu, runje tak derje hdyž měješe žadyn bur skoržić, kaž hdyž hdźe kruwa abo swinjo schori abo hdyž so komu hewak něšto zaprě. Liškowska wosada ma nětko hižo třećeho fararja němskeho rodu; prěnjej dwaj, kiž tam dołhe lěta skutkowaštaj, Zimmermann a Sauer z mjenom, běštaj, spóznawši potrěbnisće swojeje wulkeje prostoserbskeje wosady, serbsku rěč swojich přiručenych wosadnych nawukłoj a prědowaštaj porjadnje serbsce. Hač je nětčiši tež serbsku rěč wuknyć započał abo hižo nawuknył, njemóžemy prajić; tola zo je to nuzne za płódne duchowne skutkowanje w tamnej wosadźe, je drje tež wón wěsće spóznał.

W Kórjenju, prostoserbskej wsy, rěčachu sami mulerjo, kiž tam při puću nowu chěžu twarjachu, mjezy sobu serbsce.

W Žargonju, hdźež sebi wot jedneje stareje žony rukopisnu knižku ze serbskimi kěrlušemi a podkěrluškami kupich, wopytachmoj tež stareho nětko zemrěteho nanka spomožerskeje chěže za zanjerodźene dźěći: wón běše z rodu Serb, dźěći jeho wustawa wšě z rodu němske; wón drje běše w swojim dołhim žiwjenju wjele wobćežnosći z tutymi “wuropachami” měł – šulsku chěžu běchu jemu znajmjeńša runje tehdy, jako k njemu zastupichmoj, chětro womazałe. Wón běše při tym swojim rjemjesle chětru časć pesimizma spóžerał, ale bě – kaž z jeho rěčow spóznachmoj – wšón swój hněw Serbam přiwobroćił: swojich rodakow měješe wón za najwjetšich njedočinkow, wumjetujo jim wšě móžne a njemóžne njepočinki a njepócćiwosće, tak zo namaj włosy na hłowje stawać počachu – tola serbske dźěći jeho wustaw njepjelnjachu! 

Dokelž sebi scyła spomjatkować njemóžeše, štó a što mój smój, podachmoj jemu naju wizitnej kartce, kotrejž drje je tola při rozmołwje znajmjeńša 20 króć wobroćał, a při wšěm naju rozkładowanju a wujasnjowanju tola naju zajimawosć za Serbow, jich rěč a wašnja zrozumić njemóžeše a zapřijeć njechaše. Skónčnje namaj wuzna, zo naju pućowanje ničo njepomha za wozboženje dušow, zo z tym naš lud z njerada a njepočinkow njewućehnjemoj. Dźiwne mysle přez moju hłowu a zrudne čuća přez moju wutrobu dźěchu, jako jeho wopušćichmoj. Wón woprawdźe swój serbski lud njeznaješe a tola wo nim sudźeše! Mój přećel mi hněwnje praji: “Z mukarstwom lud nihdy polěpšować njezamóžeš!” A ja přistajich: “Jeli što naš lud na duši a ćěle kazy, je to gwałtne wotnarodnjenje!”

Při wječornym směrkanju přińdźechmoj wokoło dźewjećich do wsy L (snadź Ług pola Jemjelicy). Korčma, hdźež chcychmoj nocować, běše połna halekacych ludźi: wšitcy rěčachu serbsce, jenož druhdy jedyn wot tych pjeńšich a hrubšich němsce zasakrowa. Jako zastupichmoj, spodźiwnje na naju woči wudźěrachu a to ćim bóle, jako serbsce rěčeć počachmoj. Skazachmoj sebi wječer a karančk bruneho, a ja počach z tymi najstrózbnišimi so rozmołwjeć. Runje wjele mudreho pak njezhonich. Skónčnje prašachmoj so hosćencarki, hdźe budźemoj spać. Wona namaj rozjasni, zo horka na najstwě wjele łožow steji a zo tam hižo jedyn hantworski leži, kiž běše prjedy za blidom w kućiku sedźał. Tu so mój přećel stróži, dopomniwši so, kak cuzy a dźiwi napohlad tón dundak měješe, a prošeše wo druhu sparnu komorku za naju, a hdy bychmoj dyrbjałoj na woklepi słomy spać. Žona wotmołwi kruće: “Pak tam, pak nihdźe!” a tóž wšo prošenje a jednanje ničo njepomhaše; haj młodźi pjeni hólcy, kiž při jednym blidźe halekojo karty placachu, zo tak po blidźe lětachu, počachu sobu na naju santorić, tak zo ja přećela božedla prošach, zo by mjelčał; přetož strašne hrimanje namaj hrožeše. Skónčnje korčmarka praješe: “Dźiće da dele do druheje korčmy kónc wsy!”