mehr erfahren:wjace zhonić dokumente:dokumenty lieder:spěwy links:pokazki blog serbska karta
Arnošt Muka Běše 11 hodźin wotbiło – wonka ćma kaž w měše; dešćik šwikaše mjez woči a wětr wuješe wokoło wušow. Samaj so tam namakałoj njebychmoj; tuž ja korčmarjec Jana, młodeho sylneho pachoła, z někotrymi krošikami dobych, zo latarničku zaswěćiwši naju tam dowjedźe. Před druhu korčmu přišedši namakachmoj ju zamknjenu – wšitcy běchu lehnyć. Jan, kiž nazdala stejo wosta, praješe: “Bijtaj jenož wo durje!” Ja to činjach! Santorjo nutřka muski hłós wołaše, štó so tu tak pozdźe nutř dobywa; ale wšě naju próstwy, zo by naju hospodował, běchu podarmo: Korčmar njewočini prajiwši: “Byštaj prjedy přišłoj!” Bohu dźak, zo namaj Jan ćeknył njebě. Prošach jeho, zo by naju tola zaso sobu wzał! So rjepotajo wón prjedy naju po wsy horje stupaše, mój zrudnaj za nim čampachmoj! Nětko běše tež prěnja korčma zamknjena a mějach tu znowa prosyć, zo bychu naju znajmjeńša nutř pušćili. Mój přećel wšo nimowólnje sobučinješe ani słowčka njepikajo. Jan dowjedźe naju na najstwu; tam při durjach dundak we łožu ležo smorčeše, hromadka jeho drasty před łožom ležeše – běše so ju slekł, kaž had swoju kožu; dyrbjachmoj přez nju kročić. Najstwa běše wulka – we njej stejachu tři rjady łožow: dwaj na posćěnomaj a jedyn po srjedźi stwy; při woknje w kućiku steješe stary sofa; na njón wali so mój přećel zdychujo: “Ja cyłu nóc tu sedźo wostanu a wóčka njezačinju!” Při tym suny sebi jedne łožo jako barikadu před sofa – tak, zo dyrbješe njepřećel, jeli chcyše jemu na šiju, najprjedy přez tute raćiny. Ja běch smjerć sprócny a lehnych so bjez wjele słowow mjelčicy do jedneho łoža – nic runjewon poruno dundakej – ale tež trochu zdala wot njeho. Jako mje rańše słónco wubudźi, dźiwach so a dźakowach so Bohu, zo sym hišće mjez žiwymi – moje prěnje pohladnjenje běše do kuta na sofa: tam sedźeše hišće mój přećel zwoblekany, kaž běše so w nocy wusydnył, ale – smorčeše. Moje druhe pohladnjenje běše k durjam na łožo dundaka – te běše prózdne! Dundak běše so wužohnował, ja pomasach do swojeho dybzaka – móšnička tu hišće běše z krošikami. Tuž zawołach: “Bratře přećelo! Dobre ranje! Ničo namaj njebu!” Wón so stróžo wotući a zawoła: “Na pomoc, dundak, dundak!” Ja jeho pokojejo prajach: “Tón je dawno přeze wšě hory!” Lochko zdychujo sebi Don Alfonso spar z wočow trěješe – a skónčnje, jako běchmoj so wumyłoj, pytnychmoj, zo smój so snadź w samsnej wodźe myłoj a ze samsnym trěnjom trěłoj, kaž strašny knjez dundak, před kotrymž běchmoj so smjerć bojałoj. To běše mojemu přećelej zatrašna mysl, a dyrbjach jeho husto pokojeć jemu dopokazujo, zo so prawy dundak rano ženje njemyje! Nětko běše mój přećel sprócny, dokelž njebě wjele spał, a tuž žadaše za wozom, zo móhłoj dale jěć. Pokazachu naju k burej, kiž hewak druhdy jězdźeše. Dóńdźechmoj tam, běše na polu, tuž čakachmoj na njeho w jeho dworje na wozowym woju sedźo přez hodźinu. Domoj přišedši žadaše wjele pjenjez, wujednachmoj skónčnje z nim, a wón slubi, zo budźe z dypkom w 12 hodźinach před našej hospodliwej korčmu z wozom. Mjez tym wopytachmoj fararja a wróćichmoj so wokoło dwanaćich do korčmy: tu sedźeše naš burik za blidom z wulkej blěsu palenca w ruce a běše hižo nimale pjany. Na moje prašenje, hdźe da ma wóz, praješe wuj Šwarak, zo wón njepojědźe za tři tolerje. Tuž jemu ja štyri twjerde tolerje na blido sadźich; wšo ničo njepomhaše, wón praješe, zo ma jara nuzne, a skaza sebi při tym znowa kanu palenca. Hněwnaj rozsudźichmoj so chětře, zo chcemoj hač do susodneje wsy pěši dóńć. Pytachmoj hosćencarja, dokelž chcychmoj zapłaćić, njebě tu, ale korčmarjec Jan praješe, zo chce korčmarku hnydom zawołać.Mjez tym chwatachmoj po schodźe horje na najstwu, zo bychmoj sebi naju wačokaj dele wzałoj. Najstwa běše zamknjena; wróćiwši so zaso dele zetkachmoj korčmarku w durjach a zhonichmoj, zo namaj naju wačokaj prjedy njeda, hač njejsmój zapłaćiłoj. Ja so rozhněwach a zawołach, hač da mamoj mój tajki napohlad, zo njemóhłoj abo njechałoj zapłaćić, a ćisnych jej pjenjezy, kiž žadaše, na blido. Nětko wona pomałku před naju po schodźe horje čampaše a najstwu wotamkny. Zhrabnychmoj wačokaj a chwatachmoj ze wsy won, rozpominajo sebi, štož běchmoj za tak krótki čas – samo na farje – tu wšo nazhoniłoj. Płody najsylnišeje germanizacije běchu tu tak jasne. Zrudny mój přećel ducy přeco bórbotaše ze swojim trochu dźiwnym łaćonskim wurjekowanjom: ut exemplum docet! talis grex, qualis rex! (Přikład wuči: Kajkiž wowčer, tajke stadło!) |